Jumat, 09 Maret 2012

Materi B.Jawa Kl 7 UTS 2


Persiapan UTS II Kelas VII
SMP Muhammadiyah Program Khusus Surakarta
Tahun 2010/2011

  1. Basa Krama
Ngoko lugu           : Simbah lagi lara wetenge
Ngoko alus            : Simbah lagi gerah padharane
Krama alus            : Simbah nembe gerah padharanipun.

  1. Tembang macapat
Tembang macapat uga diarani sekar alit utawi tembang cilik. Wujude sekar macapat ana 11.
Paugeranipun tembang macapat:
a. guru gatra          : cacahing larikan saben sapada ( sabait )
b. guru wilangan   : cacahing wanda ( suku kata ) saben sagatra.
c. guru lagu/dhong-dhing : taibanipun aksara swara ( vokal ) wonten ing saben sagatra.
  1. Tembung kriya.
Tembung kriya ana ing basa Indonesia tegese “kata kerja”. Wujude tembung kriya ana 2 :
  1. kriya tanduk ( kata kerja aktif ) : cirine nganggo ater-ater : anuswara ( n,ny,m ng).
Tuladha : n + tari = nari
                  Ny + sapu = nyapu
  1. kriya tanggap ( kata kerja pasif) : cirine nganggo ater-ater tri purusa ( dak-,kok-,di-) lan seselan –in-
Tuladha : dak + gawa=dakagawa
                  Kok + banting = kokbanting
                  Tulis + in = tinulis
  1. Geguritan
Geguritan= puisi bebas=puisi modern abasa jawi.
Purwakanthi = unen-unen ingkang runtut saha endah wonten geguritan.
Maceme ana 3 :
  1. Purwakanthi swara : ingkang sami swantenipun aksara swara ( vokal : a,i,u,e,o)
Tuladha : gemi setiti ngati-ati ( i ).
  1. Purwaknthi sastra : ingkang sami penyeratipun swanten sigeg /konsonan.
Tuladha : sluman slumun slamet ( s,l)
                  Putarane petruk padha padu.
  1. Purwakanthi basa/lumaksita  : ingkang sampun diangge, dipun angge malih wonten ing gatra salajengipun.
Tuladha : bayem arda, ardane ngrasuk busana ( arda ).
  1. Dongeng
Yaiku crita karangan sing ngayawara lan mokal bisa kalakone.
Wujude dongeng : fabel, legenda, mite, sage, gegedhug ( wiracarita ): crita kang ngandarake para linuwih ing jaman kuna. ( Tuladhane : Gajah Mada, Wali Sanga ).
6. Perangane layang : adangiyah, bebuka, surasa basa, wasana basa, titi mangsa, peprenah, tapak asma
Adangiyah = alamat kang dituju
Bebuka = menehi kabar keslametan
Surasa basa= isining layang
Wasana basa= panutuping layang
Titi mangsa= tanggal,sasi, lan taune nalika nulis layang
Peprenah = kaprenah apa tumrap sing kokkirimi layang : ingkang putra, saking wayah
Tapak asma utawa tanda tangan.
  1. Tembung lingga = kata dasar.
7. Tembung dwilingga ( dwilingga salin swara, dwipurwa, dwiwasana ).
8. Tembung entar = tembung sing dudu salugune
Tuladha : Bocah kok rai gedheg ( = ora duwe isin )
9. Ukara prentah.
10. Cangkriman
Tuladha : pitik walik saba kebon = nanas
Barang bosol  malah enak = …………..
Tibane ana ngisor, sing digoleki ana ing dhuwur =………….
11. Wangsalan = kaya cangkriman, nanging batangane sinebut ing ukara candhake, sarana disrempet bae.
Tuladha :jenang gula ( =glali ), aja lali marang wong tuwa.
Rokok cendhak ( = tegesan ), mbok aja sok seneng neges-neges.
12. Sanepa = unen-unen kang nduweni teges kosok balen. Karepe  kanggo mbangetake.
Tuladha : - Ambune arum jamban = bacin banget.
Jamban iku mesthi bacin ambune, nanging isih kaanggep wangi. Mula, tegese ambune bacin banget .
-          Polahe anteng kitiran = polahe rongeh /ora karuwan.
Kitiran ( sing mubeng ) kaanggep anteng. Mula tegese polahe rongeh/ora karuwan.
-Tatune arang kranjang, playune banter keong, eseme pait madu, kawruhe jero tapak meri, awake kuru semangka dll.
13. Golekana tegese!
Jembar segarane=………….
Kebo nusu gudel=………..
Tulung menthung=…………
Tumbak cucukan=……………
14. Pewayangan
Lakon wayang kuwi akeh cacahe. Umpamane Petruk Dadi Ratu, Kresna Duta, Laire Gathutkaca, Semar Mbangun Kahyangan, Gathutkaca Palastra lan sapanunggalane.
Piranti pewayangan = kelir, keprak, blencong, gamelan, waranggana, niyaga, dll.
15. Purwakanthi = ana 3 yaiku purwaknthi swara, sastra, lan basa
a. Purwakanthi swara= suwarane utawa vokale padha.
Tuladha : Tamba teka, lara lunga
b. Purwakanthi sastra = sing runtut sastrane, tulisane.
Umume manggon ing wiwitaning tembung utawa tengahing tembung.
Tuladha : Dikethok-kethok  kayan lombok, dirajang-rajang kaya brambang.
c. Purwaknthi basa = purwakanthi sing pungkasaning gatra, ngarep runtut karo wiwitane gatra mburi.
Tuladha : Kolik priya, priyagung Anjani putra
16. Tembung saroja= tembung kang padha tegese digandeng dadi siji ngemu surasa mbangetake.
Tuladha : adi luhung = apik banget; welas asih=asih banget.














“Samubarang gegayuhan  mbutuhake perjuangan “
 
 


















Tidak ada komentar:

Posting Komentar